فهرست
چگونه تغذیه سالم می تواند در بهبود سلامت روان موثر باشد؟
افسردگی انواع گوناگون دارد. شایع ترین آن افسردگی بنیادی است که فرد مبتلا به آن گاهی شاد و خوشدل است و موقتاً فعال میشود. نوعی از افسردگی بنیادی به افسردگی مالیخولیایی موسوم است که بیمار هیچگاه از چیزی دلخوش نمیشود. نوع دیگر افسردگی، افسردگی روانپریش است که با خطر آسیب رساندن به خود و یا خودکشی همراه است. مبتلایان به این افسردگی دچار وهم اند و معمولاً با خلق وخوی اندوهگین همراه اند. مثلاً خود را گناهکار و غیرقابل بخشش تصور میکنند. در حدود 15 %مبتلایان به افسردگی بنیادی دچار افسردگی روانپریش میگردند.
نوع دیگری از افسردگی وجود دارد به نام افسردگی غیرمعمول که برخلاف نامش شایع است. علائم آن برعکس علائم افسردگی معمولی است. مبتالیان زیاد میخورند، زیاد میخوابند، به سرعت اضافه وزن پیدا میکنند. این نوع افسردگی از دوران بلوغ آغاز میشود.
علائم افسردگی چیست؟
افسردگی به طور کامل بر همه افراد تأثیر یکسانی ندارد، و با تعدادی علائم و نشانه های خاصی مرتبط است. برخی از افراد مبتلا به افسردگی نشانه های زیادی دارند، درحالیکه برخی دیگر تنها چند نشانه را بروز میدهند. اگر تقریباً هرروز، به مدت دو هفته یا بیشتر، حداقل برخی از علائم زیر را تجربه کرده باشید، ممکن است با افسردگی مواجه باشید:
- احساس خستگی یا خستگی مداوم
- اشک ریختن و گریه کردن
- احساس تحریک، اضطراب، ناامیدی یا خشم
- احساس ناامیدی، بی ارزشی، گناهکاری
- کاهش اعتماد به نفس
- خستگی و کاهش انرژی
- تغییرات اشتها و عادات غذا خوردن؛ خوردن خیلی بیشتر یا خیلی کمتر از حد معمول
- کاهش یا افزایش وزن
- ناتوانی در تمرکز، یادآوری جزئیات و یا تصمیم گیری
- اختلالات خواب مانند خواب بیش ازحد معمول، بیدار شدن از خواب غیرمنتظره در اوایل یا بیخوابی
- از دست دادن علاقه به فعالیت ها و سرگرمی هایی که زمانی لذتبخش بودند.
- درد ناگهانی بدن، درد، سردرد، گرفتگی و یا مشکلات گوارشی است که حتی با دارو یا درمان دیگر بهبود نمییابد.
- افکار مرگ و خودکشی
- کندی در اندیشیدن، صحبت کردن یا حرکت کردن
- ناتوانی درگرفتن تصمیم
- کاهش میل جنسی
- رفتار توأم با بی احترامی
بیمارانی که شدیداً افسرده هستند ممکن است چیزهایی را ببینند یا بشنوند که اصلاً وجود ندارند. توهمات غیرمنطقی یا خیالات باطل نیز ممکن است ایجاد شوند. مثلا شخص افسرده ممکن است به اشتباه متقاعد شود که خود او و یا همسرش با شخص دیگری ارتباط جنسی دارد. در صورت عدم درمان فرد یک حالت گیجی و منگی پیدا میکند و در این وضعیت صحبت کردن و حرکت کردن فرد کند میشود.
آیا افسردگی در تمام افراد به یک شکل است؟
زنان نسبت به مردان افسردگی بیشتری را تجربه میکنند. عوامل بیولوژیکی، هورمونی و چرخه زندگی که مختص زنان است، میتواند به نرخ بالاتر افسردگی در زنان مرتبط باشد. عوامل مختلفی ازجمله ژنتیک، بیولوژی، باروری، تغییرات هورمونی و روابط بین فردی در ابتلای زنان به افسردگی نقش دارند. بسیاری از زنان در دوران قاعدگی دچار تغییرات رفتاری و جسمی مانند احساس افسردگی و تحریک پذیری میشوند. عده ی زیادی از زنان افسرده علائم شدیدتری را در دوران پیش از قاعدگی تجربه میکنند. در مبتلایان به سندرم پیش از قاعدگی و اختلال ملال پیش از قاعدگی، علائم افسردگی تا زمان آغاز قاعدگی به تدریج شدیدتر میشوند. پژوهشگران سعی دارند بدانند تغییر دورهای هورمون ها چگونه بر ساختار شیمیایی مغز در مبتلایان به افسردگی تأثیر میگذارد. نشانه هایی چون استرس، عدم سازگاری، اضطراب، شکایت، مشکلات خواب، حالت افسردگی.
مردان معمولا به دلایل فرهنگی از افسردگی خود بیشتر خجالت زده میشوند و ازاینرو، سعی میکنند این بیماری را تاب بیاورند یا به قول خودشان با مصرف مواد مخدر خوددرمانی کنند. عدم درمان افسردگی در مردان میتواند پیامدهای فاجعه باری به همراه داشته باشد، چراکه آمار خودکشی های منجر به فوت در مردان بیشتر است. مردان دچار افسردگی بیشتر دچار خستگی، زودرنجی و عصبانیت میشوند. آنها ممکن است علاقه خود را به کار و فعالیتی که زمانی از آن لذت میبردند از دست بدهند، مشکلاتی در خوابشان به وجود بیاید، بی پروا رفتار کنند که شامل سوءمصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی به صورت افراطی میشود.
کودکان دچار افسردگی ممکن است وانمود کنند که بیمار هستند، از رفتن به مدرسه امتناع کنند، به یکی از والدین خود بسیار وابسته شوند یا از مرگ آنها نگران باشند.
چگونه تغذیه ی سالم می تواند در بهبود سلامت روان موثر باشد؟
حداقل سه مکانیسم وجود دارد که میتواند باعث تاثیر تغذیه در بهبود سلامت روان شود
- تغییر رژیم غذایی با ویتامین ها و مواد معدنی کمبود مواد مغذی به خصوص برای زنان باردار و شیرده که بسیار آسیب پذیر هستند، بسیار مهم و حیاتی است. زیرا نیازهای آنها در مقایسه با زنان غیر باردار به طور فراوانی افزایش مییابد و برآورد این نیازها ممکن است از طریق رژیم غذایی معمولی دشوار باشد. به عنوان مثال، مواد مغذی لازم در دوران بارداری برای مثال ویتامین C و فوالت 72 ٪ و برای آهن 152 ٪بیشتر است. یک تحقیق فزاینده نشان میدهد که ناکامی در برآوردن این نیازهای تغذیه ای میتواند به عواقبی چون مشکلات مغزی منجر شود. متأسفانه تأثیر تغذیه بر عملکرد مغز تنها در شرایط کمبود موردمطالعه قرارگرفته است.
- استفاده از مکمل های غذایی استفاده از این داروها به خصوص در کشورهای درحال توسعه، که کمبود مواد مغذی فراوانی دارند رواج زیادی یافته است. در میان بیماران روانپزشکی که دارای اختلالات متابولیکی و سلامت روان هستند، به طرز چشم گیری کمبود مواد مغذی، مشکلات جذب مواد مغذی و ذخیره سازی نیازهای غذایی به چشم میخورد. این افراد ممکن است طبق استانداردهای سنتی در یک یا چند ماده مغذی کمبود داشته باشند که تنها با دوزهای مناسب دارویی مکمل های غذایی قابل درمان است. حتی ممکن است بیماران افسرده به دلیل جهش خاص در یک آنزیم کلیدی که در متابولیسم اسیدفولیک استفاده میشود دچار نقصان باشند. افراد مبتلا به این جهش قبال نشان داده اند که نیاز به اسیدفولیک بالاتری دارند. گاهی ممکن است از بعضی مکمل های غذایی به طور مؤثر برای بهبود خلق وخو و یا حتی جلوگیری از اختلالات خلقی در بیماران افسرده و در معرض خطر استفاده کنند.
- استفاده از مواد مغذی مناسب جهت عملکرد مغز که باعث افزایش اثر داروهای ضدافسردگی میشود. وضعیت تغذیه ای فرد اثربخشی درمان را تعیین میکند. دارو قادر به غلبه بر کمبودهای تغذیهای مغز نیست. بنابراین میتواند بی اثر و یا کمتر مؤثر باشد. این تعامل بین وضعیت تغذیه ای و اثربخشی درمان در پژوهش های اخیر نشان داده شده است. داده ها نشان میدهند که مکمل های اسید چرب غیراشباع و اسیدفولیک اسید به طور مستقل برای درمان افراد مبتلا به افسردگی و مقاوم در برابر درمان بسیار مهم است.
